Alergia pokarmowa to coraz powszechniej występująca dolegliwość u naszych psów i kotów. Może ona się objawiać w różny sposób. Najlepszą metodą jej przeciwdziałaniu jest przeprowadzenie diety eliminacyjnej u psa lub kota.
Alergia pokarmowa u psa i kota
W pierwszej kolejności należy wytłumaczyć, czym właściwie jest alergia pokarmowa.
Alergia pokarmowa jest odpowiedzią układu immunologicznego. Mechanizmy obronne organizmu nadmierne reagują na czynniki zwane alergenami. W skrócie oznacza to przypadłość, w której organizm broni się przed czynnikami, które w rzeczywistości zazwyczaj mu nie zagrażają.
Mamy również drugą przypadłość zwaną nietolerancją pokarmową. Jest ona często błędnie mylona z alergią pokarmową. Nietolerancja pokarmowa jest wywołana z powodu zaburzeń metabolicznych oraz oddziaływaniem na organizm toksycznych składników zawartych w diecie psa lub kota. Nie ma ona w ogóle związku z układem odpornościowym zwierzęcia.
Czynniki powodujące alergię u psów i kotów
Alergię pokarmową u psów i kotów może wywoływać każdy składnik diety, który zawiera białka, bo to one są nośnikami alergenów. Czyli podając konkretne przykłady uczulać może każde mięso, jajka, warzywa, zboża, a nawet suplementy i zioła.
Należy również pamiętać, że alergia pokarmowa może, ale nie musi występować na rodzaje mięs z podobnych grup gatunkowych, czyli jeśli pies lub kot jest uczulony na kurczaka, to nie znaczy, że również będzie źle reagował na gęś, czy indyka.
Zdarzają się także przypadki, gdzie jeden wyrób z danego gatunku mięsa może uczulać, a inny już nie. Dlatego też wszelkie tzw. karmy hipoalergiczne to zazwyczaj chwyt marketingowy, bo przy tak szerokim panelu alergicznym bardzo ciężko jest ocenić, co tak naprawdę uczula naszego psa lub kota.
Najczęściej jednak uczulają zbędne składniki zawarte w karmach, takie jak soja, ryż, kukurydza, pszenica i inne zboża. Często również uczulają białka roślinne zawarte w grochu, fasoli, czy ziemniakach.
W mojej praktyce dietetycznej zauważam również związek występowania alergii pokarmowej w zależności od stopnia przetworzenia produktu. Zdecydowanie częściej na alergie pokarmowe cierpią psy i koty spożywające karmę suchą. Karma sucha ze względu na swój proces produkcyjny wymaga dużego stopnia przetworzenia surowca pierwotnego. Osobiście miałem przypadki, gdzie pies lub kot spożywający karmę suchą bazującą na kurczaku, wykazywał objawy alergii, a po przejściu na dietę BARF również z kurczakiem, objawy ustępowały.
Objawy alergii pokarmowej u psów i kotów
Najczęstszymi objawami alergii pokarmowej są problemy związane ze skórą i sierścią. Znacznie rzadziej, ale również się zdarzają problemy natury gastrycznej. Szacuje się, że od 10 do 15% kotów cierpiących na alergie pokarmowe, wykazuje także problemy żołądkowo-jelitowe.
Do najczęstszych objawów alergii możemy zaliczyć:
- nadmierne drapanie się, zwłaszcza w okolicach szyi i pyszczka;
- wylizywanie miejsc na skórze;
- stany zapalne objawiające się zaczerwienieniem, przede wszystkim w okolicach pyska, uszu, brzucha;
- gryzienie i wylizywanie łap;
- problemy gastryczne takie jak: wymioty, biegunka wzdęcia;
Alergia na roztocza
Często zapominaną, a równie groźną jest alergia na roztocza. Uważa się ją za jedną z najtrudniejszych alergii, zwłaszcza jeśli mówimy o psach i kotach jedzących karmę komercyjną. Jeśli nasz pupil, jedząc karmę, wykazuje objawy alergii, w pierwszej kolejności doszukujemy się problemu w składnikach karmy. Natomiast często bywa tak, że problem stanowią właśnie roztocza. Winowajcy to tzw. roztocza magazynowe, czyli takie, które żerują na produktach najczęściej roślinnych, już w magazynach, zanim dana karma zostanie jeszcze wyprodukowana.
Największym ryzykiem obarczone są karmy suche, co jest kolejnym powodem na ich niekorzystność. Te roztocza, nawet jeśli zostaną zabite, czy przemrożone, obecne w karmie, nadal mogą wywoływać reakcję alergiczną. Dlatego w przypadku diety BARF lub diety gotowanej, nie ma tego problemu, gdyż wykorzystujemy składniki świeże i przede wszystkim odpowiedniej jakości.
Jak radzić sobie z alergią u psów i kotów – dieta eliminacyjna
Zanim przejdę do tematu diety eliminacyjnej, warto poruszyć kwestię testów alergicznych. Wiele źródeł weterynaryjnych wskazuje na to, że przeprowadzenie takich testów niestety nie jest miarodajne. Oznacza to, że w wyniku testu może nam wyjść, że nasz pies lub kot jest uczulony na dany gatunek białka, a w rzeczywistości nie będzie to prawdą. Natomiast nie należy traktować testów alergicznych, jako coś zupełnie niepotrzebnego, gdyż jeśli jednak zdecydujemy się na takie badanie, to jego wynik możemy potraktować jako wyjściową do przeprowadzenia diety eliminacyjnej.
Czym jest dieta eliminacyjna?
W skrócie dieta eliminacyjna polega na tym, że przez określony czas stosujemy jeden rodzaj białka w diecie, a z czasem wzbogacamy o kolejny, cały czas przy tym obserwując psa lub kota. W ten sposób jesteśmy w stanie ocenić, co tak naprawdę wywołuje alergię pokarmową u naszego pupila.
Problematyczne bywa to, że niestety, ale nie ma jednej metody przeprowadzenia diety eliminacyjnej, która sprawdzi się w przypadku każdego zwierzęcia obarczonego alergią pokarmową. Do każdego przypadku należy podejść indywidualnie i tak również podchodzę do moich pacjentów. Jeśli interesuje Cię, jak wyglądają moje konsultacje żywieniowe, zachęcam do przeczytania artykułu: ,,Jak wyglądają konsultacje żywieniowe u zoodietetyka?”.
Dietę eliminacyjną u psa lub kota najlepiej rozpocząć poprzez zastosowanie takiego rodzaju białka, z którym zwierzę nie miało wcześniej styczności. W ten sposób zaczynamy od punktu „zero”. Do mniej popularnych gatunków mięs możemy zaliczyć np. mięso strusia, kangura, królika, renifera, nutrii, bawoła, koninę.
Znacznie łatwiej jest przeprowadzić taką dietę u psów i kotów będących na diecie domowej gotowanej lub surowej BARF. Jest to związane z tym, że tam sami dobieramy składniki i w każdym momencie możemy jakiś składnik odjąć lub dodać. Oczywiście da się przeprowadzić dietę eliminacyjną przy użyciu karm komercyjnych, jednak zawsze należy mieć na uwadze to, że stosujemy już gotowy produkt zawierający wiele składników, gdzie praktycznie każdy z nich będzie potencjalnym źródłem alergii pokarmowej.
W momencie, gdy uda nam się znaleźć źródło białka, które nie stanowi powodu alergii dla organizmu psa lub kota, stosuje się tzw. prowokację nowym białkiem, w celu wykrycia, czy organizm na nie również zareaguje obronnie.
Często dostaję zapytanie, czy jeśli już uda nam się znaleźć ten jeden gatunek białka, na które pies lub kot nie wykazuje alergii, to czy nie może po prostu do końca życia na nim pozostać. Niestety sprawa nie jest taka prosta, jakby mogło się wydawać. Musimy pamiętać, że organizm psów i kotów ma zapotrzebowanie m.in. na poszczególne aminokwasy, dlatego zawsze zaleca się, aby ich dieta była różnorodna i opierała się o różne gatunki mięsa.
Co więcej, jeśli stosowalibyśmy już na zawsze dietę opartą o jeden gatunek mięsa, ryzykujemy tym, że pojawi się alergia właśnie na ten rodzaj białka, a dodatkowo zwierzę może się po prostu taką dietą znudzić.
Ile czasu trwa dieta eliminacyjna u psa i kota?
Tutaj niestety nie ma jednoznacznej odpowiedzi, gdyż w zależności od przypadku może to trwać kilka tygodni, a czasem nawet kilka miesięcy. Średnio przyjmuje się, że dla jednego gatunku białka dietę eliminacyjną przeprowadza się przez okres 8 – 12 tygodni.
Ważna zasada w diecie eliminacyjnej psów i kotów
Decydując się na dietę eliminacyjną, musimy mieć świadomość, że jest to dieta restrykcyjna. Oznacza to, że każda sytuacja, gdzie dopuścimy do tego, że nasz pies lub kot zje inny gatunek białka, niż ten obecnie stosowany w diecie, prowadzi to nas do punktu wyjścia i należy dietę eliminacyjną rozpocząć od nowa. Jest to związane z tym, że alergia pokarmowa może się objawiać z opóźnieniem, a więc każde wymieszanie białka w trakcie trwania diety eliminacyjnej, zaburza jej ostateczny wynik.
Jest to bardzo istotne w przypadku stosowania przysmaków i jeśli już się na nie decydujemy, to miejmy świadomość, że muszą one w pełni pokrywać się z tym białkiem, które stosujemy w diecie bazowej.
Karmy z białkiem hydrolizowanym
Często jako rozwiązanie dla psów i kotów alergików zaleca się stosowanie karm z białkiem hydrolizowanym. Białko hydrolizowane to takie, które w procesie hydrolizy zostaje rozbite na aminokwasy, a następnie w procesie zobojętnienia złożone od nowa w całość. Takie białko odznacza się mniejszą masą cząsteczkową i jego celem jest to, aby organizm cierpiący na alergię, nie rozpoznał go jako alergen. Natomiast w praktyce niestety takie rozwiązanie nie zawsze się sprawdza. W wielu przypadkach, pomimo zastosowania hydrolizatu białkowego, organizm psa lub kota i tak wykazuje objawy alergii pokarmowej.
Należy również zawsze zwrócić uwagę, że karma zawierająca białko hydrolizowane bardzo często zawiera także inne gatunki białka, które również mogą stanowić źródło alergii.
Więcej o alergii pokarmowej u psa znajdziesz w artykule: ,,Alergia pokarmowa u psa – rozpoznanie oraz zapobieganie”.
